Vượt qua đỉnh dịch, Thương, quê Thanh Hóa, cứ nghĩ TP HCM là “định mệnh” nhưng sau 4 năm bám trụ phải từ bỏ vì không kham nổi chi phí ngày càng đắt đỏ.
Năm 2021, Lê Văn Thương khi đó 22 tuổi, có hơn một năm làm việc trong ngành tổ chức sự kiện du lịch ở Hà Nội, quyết định Nam tiến. Chàng trai gen Z suy nghĩ TP HCM sôi động, cởi mở, cơ hội việc làm phong phú phù hợp với người trẻ.
“Cú sốc đầu tiên khi vào thành phố là dịch, phong tỏa trong khi tôi chưa kiếm được việc làm”, Thương nhớ lại. Để có tiền trang trải chi phí phòng trọ, ăn uống, anh đăng ký chạy xe công nghệ, nhận giao hàng suốt mùa dịch. Vượt qua ba tháng giãn cách, chàng trai Thanh Hóa tự nhủ sẽ gắn bó lâu dài với thành phố.
Sau Covid-19, Thương tìm được vị trí nhân viên sale ở công ty tổ chức sự kiện với thu nhập bình quân mỗi tháng khoảng 15 triệu đồng. Tuy nhiên, hai năm qua, kinh tế khó khăn, doanh nghiệp cắt giảm chi phí, công việc của anh không thuận lợi. Không có khách hàng, nhiều tháng chỉ có lương cứng hơn 5 triệu đồng.
“Gặp khách hàng mời ly nước giá bình thường cũng 60.000 đồng. Tiền nhà trọ, ăn uống, gặp gỡ bạn bè… ngốn sạch lương, không có dư”, Thương nói, thêm rằng việc tích lũy tiền khi làm việc ở TP HCM quá khó. Giá cả, chi phí tăng nhanh trong khi lương theo không kịp. Thương muốn an cư ở thành phố nhưng nhìn vào thu nhập ì ạch trong khi giá nhà, đất tăng liên tục, anh nghĩ “giấc mơ không bao giờ thành”.
“Tôi không có người ruột thịt ở thành phố, bố mẹ xác định không theo con vào Nam. Tết về quê, cuối năm dư đồng nào lại hết vào tàu xe”, Thương nói. Sau hơn một tuần suy nghĩ, tháng trước, chàng trai 26 tuổi quyết định quay ngược ra Hà Nội khi bạn bè giới thiệu công việc có thu nhập cao hơn 20% TP HCM. Người bạn cùng phòng quê Trà Vinh, làm nghề thiết kế cũng quyết định hồi hương sau nhiều năm gắn bó với thành phố.
Anh Thương cũng như hàng trăm nghìn người đến từ các tỉnh, thành đã giúp bù đắp nguồn lao động thiếu hụt cho TP HCM, nơi có tỷ suất sinh thấp nhất nước suốt hàng chục năm qua. Số liệu của Tổng cục Thống kê năm 2019, TP HCM thu hút 11,5% lao động di cư trên cả nước, đứng thứ hai ở vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (sau Bình Dương với 26,3%). Theo Tổ chức di dân quốc tế IOM, lao động di cư trong nước có đóng góp to lớn vào sự phát triển của các khu chế xuất, khu công nghiệp và đô thị, đặc biệt là TP HCM, trong suốt hai thập kỷ qua.
Tuy nhiên, giờ đây, họ đang rời đi hoặc trong hành trình di cư không chọn thành phố là điểm đến lý tưởng.
Ông Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Dân số – Kế hoạch hóa gia đình TP HCM, cho biết số người nhập cư đến thành phố giảm liên tiếp trong hai năm 2022-2023. Đặc biệt vào năm ngoái lần đầu tiên tỷ lệ phát triển dân số cơ học (được tính dựa trên người di cư đến và rời đi) là 0,68% thấp hơn tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên (được xác định giữa trên số trẻ sinh ra và người qua đời trên địa bàn) đạt 0,74%.
Cụ thể, từ suốt năm 2015-2021, tỷ lệ phát triển dân số cơ học ở thành phố đều cao hơn tự nhiên, có năm gấp hơn 2 lần. Trung bình mỗi năm, TP HCM đón nhận gần 170.000-180.000 dân nhập cư, bổ sung nguồn nhân lực cho thành phố. Nhưng đến năm 2023, với tỷ lệ phát triển dân số cơ học 0,67%, số lượng người nhập cư chỉ khoảng 65.000 người.
Tại quận Bình Tân, địa phương có tỷ lệ tăng dân số cơ học cao nhất thành phố, hai năm qua cũng ghi nhận số người tạm trú trên địa bàn giảm. Theo bà Lê Thị Ngọc Dung, Phó chủ tịch UBND quận, năm 2020, dân số toàn quận là hơn 746.200 người, trong đó tạm trú (tức người từ nơi khác đến) là 452.230. Tuy nhiên, đến năm 2023 số người tạm trú còn 346.570, giảm hơn 105.660 người.
Lý giải về việc giảm người tạm trú, bà Dung cho rằng Bình Tân là khu vực giáp ranh nhiều khu công nghiệp, công ty đông lao động nhất thành phố cũng đóng trên địa bàn. Sau những đợt biến động về việc làm, cắt giảm lao động, nhiều công nhân đã rời địa phương.
Theo PGS.TS Nguyễn Đức Lộc, Viện trưởng Nghiên cứu Đời sống xã hội (Social Life), hàng chục năm trước TP HCM như thỏi nam châm với lực hút gần như lớn nhất nước bao gồm cả hạ tầng, việc làm, thu nhập, cơ hội, điều kiện tự nhiên… Tuy nhiên, thời gian gần đây lực hút này bị các địa phương khác cạnh tranh gay gắt, thậm chí làm tốt hơn. Trong khi lực hút giảm thì các lực đẩy ở thành phố lại gia tăng như chi phí sinh hoạt đắt đỏ, kẹt xe, những cú sốc của chính sách bảo hiểm xã hội một lần mang đến, doanh nghiệp giảm lao động, việc làm thu hẹp…
Báo cáo Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI): Năm 2023 TP HCM vẫn là nơi người dân muốn chuyển đến sinh sống nhất (chiếm 21,68% người được hỏi). Lý do người dân muốn đến thành phố vì kỳ vọng tìm được việc làm tốt hơn (chiếm 31,5%), tỷ lệ cao nhất khi so sánh cùng tiêu chí này với 5 địa phương được ưu tiên chọn đến.
Theo chuyên gia, điều này nghĩa là người dân địa phương khác vẫn nghĩ hoặc chọn TP HCM là điểm đến (nhập cư) nhưng những trải nghiệm chưa như kỳ vọng ở thành phố đã khiến họ rời đi (xuất cư). Việc này khiến tỷ lệ phát triển dân số cơ học hai năm 2022-2023 ở thành phố giảm mạnh, tức lực đẩy tại đây ngày càng lớn trong khi các lực hút ngày càng bị xói mòn.
Năm 2022, VCCI và Tổ chức di dân quốc tế IOM khảo sát hơn 1.200 lao động di cư làm việc ở TP HCM, Đồng Nai, Bình Dương cho kết quả 15,5% người lựa chọn sẽ về quê trong thời gian tới, 44,6% người lưỡng lự và 39,9% người chưa có dự định.
Lao động tham gia khảo sát hầu hết đã có gia đình, để con cái ở quê, đi làm ăn xa với hy vọng có được thu nhập cao đủ để trả các chi như ăn uống, chăm sóc y tế, giáo dục con trẻ. Tuy nhiên, trong những người có ý định trở về, hơn 38% cho biết thu nhập không đủ trang trải các chi phí. Do đó, khi điều kiện làm việc ở nông thôn khá hơn họ muốn về quê để gần gia đình (chiếm trên 47%).
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
Thông báo Bổ sung người lao động tham gia giáo dục định hướng khóa K35-SN16/2024
CÔNG TY TNHH TM VÀ DỊCH VỤ QUỐC TẾ BẦU TRỜI XANH – TUYỂN DỤNG
Tuyên truyền chính sách BHTN cho cán bộ, công nhân viên và NLD của Công ty Than Na Dương – VVMI
SÔI NỔI NGÀY HỘI VIỆC LÀM NĂM 2024 TẠI HUYỆN TRÀNG ĐỊNH
Công ty TNHH MTV XNK CÔNG NGHỆ ĐỨC VY – Tuyển lao động kỹ thuật
CÔNG TY TNHH THỰC GIAI VIỆT NAM – TUYỂN LAO ĐỘNG KỸ THUẬT
Quy định về chế độ nghỉ phép theo Luật Lao động mới nhất, người lao động cần biết
Sôi động việc làm thời vụ cuối năm